Μενθόλη

Η μενθόλη είναι ουσία φυτικής προέλευσης που εξάγεται σε μορφή αιθέριου ελαίου από τα φύλλα της μέντας με τη μέθοδο της απόσταξης με υδρατμούς. Η μενθόλη μπορεί επίσης να παραχθεί συνθετικά. Σε θερμοκρασία δωματίου, η μενθόλη είναι ελαφριά κρυσταλλική ή άχρωμη και κηρώδης ουσία. Η μενθόλη έχει τη γεύση και το χαρακτηριστικό άρωμα της μέντας. Η μενθόλη είναι λιποδιαλυτή ουσία και ως εκ τούτου απορροφάται εύκολα από το δέρμα.

Μπορεί να χρησιμοποιηθεί με ασφάλεια και ενσωματώνεται σε διάφορα τρόφιμα αλλά και ως πρόσθετη και αρωματική ουσία σε άλλα προϊόντα. Η μενθόλη χρησιμοποιείται, μεταξύ άλλων, σε γλυκά, οδοντόπαστες, καλλυντικά, διάφορα προϊόντα θεραπείας για ζώα και σε τσιγάρα.

Εκτός από τη γεύση και το άρωμα που αναδίδει, η μενθόλη διαθέτει και κρυοθεραπευτική δράση. Η εν λόγω δράση ενσωματώνεται σε διάφορα τζελ κρυοθεραπείας, κρέμες, επιθέματα και σπρέι. Η ψυκτική δράση χρησιμοποιείται επίσης σε γλυκά για τη δημιουργία αίσθησης φρεσκάδας στο στόμα και την αναπνοή.
Παρά το γεγονός ότι χρησιμοποιείται από τους αρχαίους χρόνους, ο μηχανισμός δράσης της μενθόλης έγινε κατανοητός μόλις το 2002. Η κρυοθεραπευτική δράση της μενθόλης διαβιβάζεται μέσω του υποδοχέα TRPM8. Ο TRPM8 διεγείρεται σε θερμοκρασίες που δεν προκαλούν πόνο, π.χ. σε θερμοκρασίες ιστών 25 – 28°C, η μενθόλη αυξάνει τη θερμοκρασία ενεργοποίησης. Εκτός από την κρυοθεραπευτική της δράση, η μενθόλη έχει διάφορες βιολογικές επιδράσεις στον οργανισμό, οι οποίες αξιοποιούνται στο χώρο της άθλησης και εκγύμνασης και, σύμφωνα με τις τελευταίες ανακαλύψεις, και στην αντιμετώπιση διαφόρων ειδών πόνου.

Στον τομέα της άθλησης και της εκγύμνασης, η μενθόλη είναι γνωστή για την επιτάχυνση της αποκατάστασης και τη βελτίωση της απόκρισης του οργανισμού κατά την άσκηση. Η εφαρμογή μενθόλης στην επιδερμίδα 15 λεπτά πριν από την έναρξη της προπόνησης διατηρεί την αιματική ροή σε υψηλά επίπεδα για περίπου μία ώρα. Σε πολύωρη προπόνηση, το τζελ κρυοθεραπείας με μενθόλη βοηθά τον αθλητή να διατηρήσει την αντοχή του και να ανταποκριθεί καλύτερα στις απαιτήσεις της σωματικής άσκησης. Στις περιπτώσεις όπου εφαρμόστηκε κρέμα μενθόλης μετά την ολοκλήρωση κοπιαστικής αθλητικής δραστηριότητας που προκάλεσε μυϊκό πόνο, ο πόνος μειώθηκε και η παραγωγή ενέργειας από τους μύες βελτιώθηκε.

Η τακτική χρήση μενθόλης κατά την αθλητική δραστηριότητα παρατηρήθηκε ότι αυξάνει τόσο την αντοχή όσο και την πρόσληψη οξυγόνου και μειώνει την παραγωγή γαλακτικού οξέος κατά την αερόβια άσκηση. Σε ασκήσεις ενδυνάμωσης, η εφαρμογή μενθόλης στους γυμναζόμενους μύες είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση της μυϊκής μάζας και της παραγωγής ενέργειας.

Η χρήση τζελ και κρεμών που περιέχουν μενθόλη μπορεί επίσης να ενισχύσει την επούλωση τραυματισμών. Τα τζελ περιέχουν αλκοόλ και ως εκ τούτου δεν είναι κατάλληλα για παιδιά. Η επαφή με τους βλεννογόνους του στόματος πρέπει επίσης να αποφεύγεται. Μια κρέμα με μενθόλη είναι ωστόσο κατάλληλα για παιδιά (π.χ. για πόνους ανάπτυξης), καθώς τα συγκεκριμένα προϊόντα δεν περιέχουν συνήθως αλκοόλ.